احتمالا لفظ پرونده مختومه را شنيده‌ايد. مبحثي كه در اين مقاله مورد بحث قرار مي‌گيرد بحث اعتبار امر مختوم احكام و قرارهاي صادره از دادگاه و دادسرا مي‌باشد. به عبارت ديگر قصد داريم به سوالاتي از اين قبيل كه آراي صادره بايد متضمن چه ويژگي‌هايي باشد تا بتوان اعتبار امر مختوم را براي آن‌ها در نظر گرفت؟ پاسخ دهيم. اعتبار امر مختوم آراي صادره كيفري موجب مي‌شود كه يك شخص به عنوان متهم مجددا مورد تعقيب و محاكمه واقع نشود. در اين خصوص بايد قائل به تفكيك شويم بين احكامي كه از دادگاه صادر مي‌شوند و قرارهايي كه از دادسرا صادر مي‌شوند.

منبع : پرونده مختومه

اعتبار امر مختومه

به اين معنا كه اگر موضوعي در دادگاه طرح و رسيدگي شود و اين رسيدگي منجر به صدور حكمي قطعي شود امكان طرح مجدد همان دعوا با همان موضوع و همان طرفين دعوا ديگر وجود نخواهد داشت. اين امر هم در دعاوي حقوقي هم كيفري جاري است. سقوط دعوا نيز آثار اعتبار امر مختومه را دارد.

توصيه مي‌كنيم مقاله سقوط دعوا را مطالعه نماييد.

احكام دادگاه‌ها | پرونده مختومه

هنگامي كه يك دادگاه صالح حكمي را در خصوص يك پرونده صادر مي‌كند مدت زماني براي تجديدنظر خواهي پيش‌بيني شده است كه بعد از پايان اين مدت تجديدنظر خواهي، حكم صادر شده از دادگاه قطعي مي‌شود. فرقي نمي‌كند كه حكم برائت صادر و قطعي شده باشد يا حكم محكوميت. در هر دو صورت اعتبار امر مختوم جاري است. اما بايد توجه كرد كه وحدت سه مورد در خصوص پرونده‌اي كه سابقا در خصوص آن حكم صاده شده است و پرونده فعلي اهميت دارد و اگر اين وحدت وجود نداشته باشد اعتبار امر مختوم جاري نمي‌شود اين سه مورد عبارتند از:

وحدت اصحاب دعوي

وحدت اصحاب دعوي به اين معني است كه خوانده يك دعوا يا شخص متهم و خواهان دعوا يا شاكي در هر دو پرونده يكي باشند. مثلا اگر احمد عليه علي به جرم دزدي ماشين پرايدش شكايت كند و جرم اثبات نشود و حكم قطعي برائت به نفع علي صادر شود احمد نمي‌تواند دوباره دعواي سرقت ماشين پرايدش را عليه علي تنظيم نمايد.

وحدت سبب دعوي

سبب دعوا دليلي است كه بر پايه آن دعوايي مطرح مي‌گردد. مثلا كسي با در دست داشتن قرارداد اجاره از مستاجر طلب اجور معوقه مي‌كند ولي مستاجر در دادگاه ثابت مي‌كند كه تمامي اجور را پرداخته است و دادگاه حكم بر بي‌حقي موجر صادر مي‌كند. موجر دوباره بر اساس قرارداد اجاره نمي‌تواند اجور معوقه‌اي كه پرداخت آن اثبات شده را از همان مستاجر طلب كند. در اينجا قرارداد اجاره سبب دعواست.

وحدت موضوع دعوي | پرونده مختومه

هر دعوايي كه اقامه مي‌شود داراي يك موضوع است. براي اين كه اعتبار امر مختوم به يك حكم تعلق بگيرد اين موضوع بايد در هر دو دعوي واحد باشد. مثلا احمد عليه علي به سبب قرارداد بيع دعواي تسليم ماشين پرايد اقامه مي‌كند و در اين دعوا حكم عليه احمد صادر مي‌شود. ديگر احمد نمي‌تواند به موجب قرارداد پيشين عليه علي دعواي تسليم ماشين پرايد اقامه كند.

ماشين پرايد در اين مثال موضوع دعواست.

توصيه مي‌كنيم مقاله تجديد نظر خواهي را مطالعه نماييد.

قرارهاي صادره از دادسرا

پيشتر به مساله اعتبار امر مختوم در خصوص احكام دادگاه پرداختيم و در ادامه قصد داريم تا قرارهايي كه از دادسرا صادر مي‌شوند را مورد توجه قرار بدهيم.

قرار‌هايي كه دادسرا صادر مي‌كند را به دو گروه تفكيك مي‌كنيم، قرارهاي موقوفي تعقيب و قرارهاي منع تعقيب. اين تفكيك يك علت مهم دارد به عبارت ديگر قرار‌هايي كه در گروه قرار‌هاي موقوفي تعقيب هستند اعتبار امر مختوم دارند اما قرار‌هايي كه در گروه قرار‌هاي منع تعقيب هستند وضعيت متفاوتي دارند.

توصيه مي‌كنيم مقاله توقيف دادرسي را مطالعه نماييد.

اگر دليل صادر شدن قرارهاي منع تعقيب جرم نبودن عملي باشد كه ارتكاب يافته است پس از اين كه قطعي مي‌شوند اعتبار امر مختوم دارند ولي اگر دليل صادر شدن قرارهاي منع تعقيب فقدان ادله و دليل براي انتساب بزه باشد در اين صورت اين قرارها اعتبار امر مختوم ندارند و زماني ممكن است دليل جديد در اين خصوص كشف شود كه در اين صورت اگر دادستان موافقت كند اين امكان به وجود مي‌آيد كه رسيدگي مجدد در اين خصوص ادامه پيدا كند چراكه پيشتر اشاره شد، دليل صادر شدن قرار منع تعقيب در فرض بيان شده فقدان ادله بوده است.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص پرونده مختومه، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد. كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون پرونده مختومه پاسخ دهند.