يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي حقوق مدني با توجه به كاربرد امروزي آن در عرصه دعاوي، مسئوليت مدني يا جبران خسارت مي‌باشد. مسئوليت مدني به اين معناست كه شخصي به ديگري ضرر و زياني وارد آورد كه رابطه قراردادي با او ندارد. به طور كلي در هر موردي كه شخص موظف به جبران ضرر ديگري باشد مي‌گويند در برابر او مسئوليت مدني دارد يا ضامن است. اگر كسي به شما ضرر مالي وارد كند مي‌توانيد عليه او دعواي مسئوليت مدني اقامه نماييد. در ادامه به بررسي مسئوليت مدني و بررسي مبناي آن و همچنين اركان جبران خسارت مطابق قانون مي‌پردازيم.

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد.

منبع : اركان جبران خسارت يا مسئوليت مدني

مبناي مسئوليت مدني

در اكثر كشور‌ها نظريه تقصير مبناي اصلي مسئوليت مدني است، اگر چه در مواردي بر اساس نياز‌ها و مصالح اجتماعي نظريه خطر يا مسئوليت بدون تقصير مورد قبول قانون گذار واقع شده است.
در اين جا به تفسير دو نظريه تقصير و خطر مي‌پردازيم.

نظريه تقصير

طبق اين نظريه مسئوليت مدني مبتني بر تقصير (اعم از عمدي يا غير‌عمدي) است و فقط كسي را مي‌توان مسئول شناخت كه مرتكب تقصير شده باشد و اثبات آن اصولا بر عهده زيان ديده است.
طرفداران اين نظريه آن را با مفاهيم اخلاقي توجيه مي‌كنند و مي‌گويند محكوم كردن شخص، بي آن كه تقصيري از او سر زده باشد، محكوم كردن بي‌گناه است كه اخلاق آن را نمي‌پذيرد.

نظريه خطر

نظريه خطر داراي شكل‌ها و گونه‌هاي مختلف است:
۱ – برخي بر اين نظرند كه شخصي كه از فعاليتي سود مي‌برد، بايد ضرر‌هاي ناشي از آن را هم تحمل كند و اين امري طبيعي و موافق با اخلاق و عدالت است. اين نظريه به نظريه خطر، معروف است.
مقصود از نفع، سود مالي و اقتصادي است و فعاليت اقتصادي سود آور موجب مسئوليت است، هر چند كه تقصيري در ميان نباشد.

بنابراين براي مطالبه خسارت اثبات تقصير يا حتي فرض تقصير لازم نيست و زيان ديده فقط بايد ثابت كند كه ضرر ناشي از فعاليت سود آور خوانده بوده است.

۲ – از آن جا كه فعاليت انسان منحصر به فعاليت انتفاعي نيست و چه بسا ممكن است خسارت ناشي از فعاليت غير‌انتفاعي (مانند رانندگي براي تفريح) باشد نظريه خطر، داراي قلمروي گسترده شد. اين نظريه معروف به نظريه خطر مطلق يا خطر فعاليت است. طبق اين نظريه، نفع اعم از نفع مادي يا معنوي است. بنابراين، راننده اتومبيل چه نفع مالي داشته باشد و چه براي تفريح رانندگي كند، در صورت ايراد خسارت به ديگري مسئول است، هرچند كه مرتكب تقصيري نشده باشد يا تقصير او را نتوان اثبات كرد.

اركان جبران خسارت

اركان جبران خسارت به معناي آن شرايط عمومي لازم براي به وجود آمدن مسئوليت براي جبران ضرر مي‌باشد.
براي تحقق مسئوليت مدني سه شرط لازم است كه بايد وجود داشته باشد:

۱ – ضرري كه به خواهان وارد شده است 

در اين جا به تعريف ضرر و شرايط ضرر قابل جبران مي‌پردازيم.
همان طور كه در بالا گفتيم ضرر، نخستين ركن تحقق جبران خسارت است. منظور از ضرر در معناي عرفي هر گونه صدمه مادي يا معنوي وارد به شخص مي‌باشد.
نكته: هر ضرري موجب به وجود آمدن مسئوليت مدني نمي‌شود، زيرا ضرر قابل جبران شرايطي دارد كه آن شرايط عبارتند از:
1. مسلم باشد، نه احتمالي.
2. مستقيم باشد. 
3. شخصي باشد. 
4. ناشي از لطمه‌اي باشد كه به حق شخص يا نفع مشروع او وارد شده است. 
5. قبلا جبران نشده باشد.
6. قابل پيش بيني باشد.

۲ – تقصير | جبران خسارت

تعاريف متعددي از تقصير وجود دارد كه بهترين آن مي‌تواند اين باشد: تقصير عبارت است از، تجاوز رفتار انسان از مقدار و ميزان متعارف.
طبق ماده ۹۵۳ قانون مدني تقصير اعم است از تفريط و تعدي.
ماده ۹۵۱ قانون مدني هم به تعريف تعدي و ماده ۹۵۲ قانون مدني به تعريف تفريط پرداخته است.
تعدي به معناي تجاوز نمودن از حدود اذن يا متعارف نسبت به مال يا حق ديگري مي‌باشد و تفريط به معناي ترك عملي است كه به موجب قرارداد يا متعارف براي حفظ مال غير لازم است.
به عبارت ديگر و با توجه به اين تعاريفي كه گفته شد تقصير عبارت است از انجام دادن عملي كه شخص نبايد مرتكب شود يا ترك عملي كه شخص بايد انجام دهد.

۳ – رابطه سببيت | جبران خسارت

رابطه سببيت به اين معنا مي‌باشد كه تنها وجود خسارت و تقصير براي تحقق مسئوليت مدني كافي نيست بلكه بايد رابطه سببيت بين خسارت يا ضرر وارده و تقصير يا فعل زيانبار وجود داشته باشد.

توصيه مي‌كنيم مقاله مسئوليت مدني را مطالعه نماييد.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص اركان جبران خسارت، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد . كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون جبران خسارت پاسخ دهند.

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

شماره تماس :66419012-021

وكيل دات كام بهترين راه حل براي مشكلات حقوقي شما

منبع : اركان جبران خسارت يا مسئوليت مدني