حيات و جان انسان هم از نظر ديني و هم از نظر قانوني داراي حرمت و ارزش فراواني است و هيچ كس حق ندارد جان ديگري را بگيرد. زماني كه يك فرد جان فرد ديگري را مي‌‌گيرد قتل رخ داده است كه از نظر قانون جرم مي‌‌باشد و مجازات نيز دارد. ممكن است قتل صورت گرفته دلايل مختلفي داشته باشد يا اينكه قاتل با انگيزه‌‌ خاص خود مرتكب اين جرم شود از اين رو قتل داراي انواعي است. در اين مطلب به بررسي انواع قتل مي‌‌پردازيم.

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد.

منبع : قتل

تعريف قتل

‌‌قتل در لغت به معناي ازاله‌‌ روح در بدن و از دست دادن زندگي است. در اصطلاح فقه ‌‌قتل به معناي اين است كه زندگي و حيات فردي توسط شخص ديگري از او گرفته شود‌‌‌. شخصي كه اين عمل را انجام مي‌‌دهد قاتل است‌‌‌. از نظر عرفي ‌‌قتل يعني يك فرد جان فرد ديگري را بگيرد و به زندگي ديگري پايان بدهد. ‌‌قتل داراي انواعي است.

انواع قتل

در قانون مجازات اسلامي كتاب سوم مربوط به قصاص به تعريف انواع جرم ‌‌قتل پرداخته است. بر اساس اينكه چگونه ‌‌قتل صورت گرفته و اينكه انگيزه و هدف قاتل از انجام اين كار چه بوده است مي‌‌توان ‌‌قتل را به سه دسته‌‌ زير تقسيم كنيم:

1/ ‌‌قتل عمد.

 2/ ‌‌قتل شبه عمد.

3/ ‌‌قتل خطاي محض.

قتل عمد و شرايط تحقق آن

زماني كه شخص با قصد و نيت قبلي جان ديگري را بگيرد ‌‌قتل عمد است. بر اساس ماده‌‌ 290 قانون مجازات اسلامي در موارد زير ‌‌قتل عمد است‌‌‌:

الف/ در صورتي كه شخص مرتكب قصد ورود آسيب و جنايت بر فردي معين يا‌‌‌ شخص و اشخاصي غير معين از يك جمع را داشته باشد‌‌‌ و در مرحله‌‌ اجرا هم همانطور كه مدنظر داشته جنايت يا نظير آن واقع شود ‌‌قتل عمد است. به طور مثال شخصي از قبل نقشه دارد تا آقاي الف را با چاقو بكشد‌‌‌ و در واقعيت هم به او چاقو مي‌‌زند اين ‌‌قتل عمد است.

ب/ هرگاه كه شخص عملي را انجام دهد كه نوعا كشنده مي‌باشد ‌‌قتل عمد است حتي اگر قصد انجام جنايت را نداشته ولي مي‌‌دانسته كه اين كار معمولا باعث كشته شدن فرد مي‌‌شود‌‌‌. به طور مثال آقاي الف قصد كشتن ندارد ولي با يك سنگ بزرگ و سنگين چندبار به سر آقاي ب مي‌‌زند اين جا ‌‌قتل عمد است.

پ/ هر گاه كه شخص قصد ارتكاب جنايت را نداشته باشد و كاري هم كه انجام مي‌‌دهد نوعا كشنده نيست ولي نسبت به آن شخص خاص باعث آسيب و جنايت مي‌‌شود ‌‌قتل عمد است. به طور مثال هل دادن به شوخي باعث مردن كسي نمي‌‌شود. اما آقاي الف در كنار يك پرتگاه آقاي ب را هل مي‌‌دهد و او كشته مي‌‌شود. اينجا هم از نظر قانون ‌‌قتل عمد است.

ت / هرگاه كه فرد قصد داشته باشد تا جنايتي را انجام دهد ولي قصد و نيت او در مورد شخص خاصي نيست مانند بمب گذاري اينجا هم ‌‌قتل عمد است.

عمل نوعا كشنده چيست ؟

از نظر حقوقي عملي كه عموما و در قالب موارد باعث مرگ مي‌‌شود اصطلاحا عمل نوعا كشنده گفته مي‌‌شود‌‌‌. اين عمل داراي دو نوع است:

1/ عملي كه براي همه نوعا كشنده است: يعني مهم نيست كه طرف مقابل چه كسي باشد اين اتفاق براي هر كسي بيفتد باعث مرگ او مي‌‌شود. به طور مثال ضربه با چوب به سر باعث مرگ است و فرقي ندارد كه چه كسي باشد.

در اين صورت مرتكب اگر اثبات كند كه نسبت به اين كه اين عمل نوعا كشنده است اطلاع نداشته عمل او غير عمد محسوب مي‌‌شود. يعني اين كه اصل بر اين است كه همه مي‌‌دانند ضربه زدن به سر شخصي باعث مرگ مي‌‌شود و اگر فرد مي‌‌گويد كه از اين موضوع اطلاع نداشته بايد او عدم آگاهي خود را ثابت كند.

2/ عملي كه براي همه كشنده نيست بلكه نسبت به يك شخص به دليل شرايط مكاني و زماني خاصي كه دارد يا به خاطر شرايط خاص و نامتعارفي كه دارد باعث مرگ او مي‌‌شود. شرايطي مانند پيري‌‌‌، ضعف و بيماري‌‌‌. به طور مثال ترساندن ديگري در حالت عادي باعث مرگ نمي‌‌شود. اما آقاي ب داراي بيماري قلبي است‌‌‌. اقاي الف در يك گوشه پنهان مي‌‌شود و با يك ماسك وحشتناك او را مي‌‌ترساند. آقاي ب سكته مي‌‌كند و مي‌‌ميرد.

در اينجا با توجه به اينكه اين عمل فقط براي شخص خاصي باعث كشنده و خطر مرگ دارد‌‌‌ اصل بر اين است كه قاتل اطلاعي از وضعيت خاص شخص مقابل ندارد و در صورتي اين ‌‌قتل عمدي محسوب مي‌‌شود كه اطلاع قاتل از وضعيت خاص فرد مثلا اطلاع از مشكل قلبي مقتول اثبات گردد.

جنايت شبه عمد

در قانون نيز موارد جنايت شبه عمد مشخص شده است از جمله موارد زير‌‌‌:

الف/ هرگاه كه شخص مرتكب قصد انجام عمل را داشته باشد ولي قصد اين را ندارد كه باعث ‌‌قتل ديگري شود در صورتي كه شامل موارد عمد نباشد شبه عمد است. به طور مثال معلم براي تربيت شاگرد خود را كتك مي‌‌زند ولي اين كار باعث فوت شاگرد مي‌شود‌‌‌. در اينجا ‌‌قتل شبه عمد است زيرا فرد قصد كشتن نداشته فقط قصد تربيت داشته ولي باعث ‌‌قتل مي‌‌شود.

ب/ هرگاه كه شخصي بخواهد جنايت را انجام دهد ولي فكر مي‌‌كند كه موضوع جنايت يك حيوان است و يا اينكه شخص مهدور الدمي‌‌ است كه خون او حلال است اما بعدا معلوم مي‌‌شود كه اشتباه كرده است در اين صورت ‌‌قتل شبه عمد است. به طور مثال فرد يك سياهي مي‌‌بيند و فكر مي‌‌كند كه يك حيوان است به آن شليك مي‌‌كند ولي وقتي نزديك مي‌‌شود مي‌‌بيند كه انسان بوده است.

پ/ به خاطر تقصير شخص‌‌‌، ديگري به ‌‌قتل مي‌‌رسد.

قتل خطاي محض

نوع سوم ‌‌قتل خطاي محض است كه بر اساس ماده‌‌ 292 قانون مجازات اسلامي موارد زير را شامل مي‌‌شود:

الف/ ‌‌قتل در حالت خواب‌‌‌، بيهوشي يا هر حالت ديگري كه فرد داراي هوشياري نباشد اتفاق بيفتد.

ب/ قاتل شخص صغير يا مجنون باشد.

پ/ وقتي كه فرد نه قصد كشتن ديگري را دارد و نه اينكه قصد دارد كاري كه باعث مرگ ديگري مي‌‌شود را انجام دهد‌‌‌. به طور مثال فرد به قصد شكار تير مي‌‌اندازد ولي به يك فرد تير مي‌‌خورد.

سوالات متداول

‌‌قتل چند نوع است ؟

‌‌قتل سه نوع دارد. عمد، شبه عمد و خطاي محض كه در مطلب به تفصيل توضيح داده شده است.

‌‌قتل خطايي محض چيست ؟

زماني كه شخص نه قصد ارتكاب جنايت را دارد و نه اينكه قصد انجام فعل را دارد خطاي محض است كه در مطلب به تفصيل توضيح داده شده است.

براي دريافت پاسخ سوالات خود و مشاوره حقوقي در مورد انواع ‌‌قتل مي‌‌توانيد از خدمات مشاوره آنلاين و تلفني وكيل دات كام بهره ببريد.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص قتل، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد. كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون قتل پاسخ دهند.

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد يا مي توانيد مقالات مجله حقوقي وكيل دات كام را مطالعه نماييد.

منبع : قتل