ممكن است تا به حال چندين بار شنيده باشيم كه فلاني ضامن شخصي شده است‌‌. يا اينكه اگر براي وام گرفتن به بانك مراجعه كرده باشيد حتما به شما گفته‌اند كه بايد شخصي ضامن وام شما شود. اما به راستي ضمانت به چه معنا است‌‌‌؟ ضامن چه كسي است؟ در اين مطلب به بررسي عقد ضمان مي‌پردازيم.

 

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد.

   

 

منبع :

ضمان چيست ؟

ضامن كيست ؟ 

قوانين ضامن بودن 

 

 

 

 

 

 

 

ضمانت چيست ؟

از نظر لغوي ضمانت به معناي عهده گرفتن‌‌‌، كفالت نمودن، التزام و تعهد است. در كتب فقهي ضمانت به عملي گفته مي‌شود كه در نتيجه آن شخصي مالي را كه بر ذمه ديگري است بر عهده مي‌گيرد يا به عبارت ديگر فردي غير از مديون دين و بدهي را كه بر گردن مديون اصلي است به طلبكار مي‌پردازد.

به طور مثال آقاي الف به آقاي ب مبلغ بيست ميليون تومان بايد بپردازد‌‌. در اينجا شخص ج كه اصلا مديون نيست پرداخت اين بيست ميليون تومان به طلبكار را بر عهده مي‌گيرد. در اصطلاح اين فرد ضمانت كرده است.

عقد ضمان ميان ضامن و طلبكار منعقد مي‌شود و اراده و رضايت مديون اصلي تاثيري ندارد. در ماد‌‌‌ه 685 قانون مدني به صراحت اعلام شده است كه در ضما‌‌ن رضايت يا عدم رضايت مضمون عنه اثري ندارد و در واقع اين عقدي است بين ضامن و شخص طلبكار.

اركان ضمانت

عقد ضما‌ن داراي چهار ركن اصلي است از جمله‌‌‌:

ضامن‌‌‌‌‌‌: شخص ثالثي كه متعهد مي‌شود بدهي بر ذمه او باشد بدون اين كه مديون باشد يا ملزم به پرداخت باشد. او متعهد مي‌گردد وجه را پرداخت نمايد. در مثال بالا شخص ج ضامن است.

مضمون له‌‌‌‌‌‌: شخص ذينفع در عقد ضمان كه وجه بايد به او پرداخت شود. در مثال بالا شخص ب مضمون له است يعني همان طلبكار.

مضمون عنه‌‌‌‌‌‌: شخصي كه مديون اصلي است و بايد پول را پرداخت كند اما در صورت ناتواني از پرداخت ضامن به جاي او وجه را مي‌پردازد. در مثال بالا شخص الف مضمون عنه است.

ماهيت عقد ضمان

1/ عقد رضايي‌‌‌: براي انجام عقد ضما‌ن تشريفات خاصي لازم نيست و همين كه طلبكار ضمانت را بپذيرد اين عقد به وقوع پيوسته است. به عبارت ديگر ضمان عقد رضايي است.

2/ عقد لازم: با توجه به اينكه عقد ضمان يك عقد لازم است، ضامن و مضمون له نمي‌توانند آن را فسخ كنند و شخص ضامن بايد تعهد خود را انجام دهد مگر اينكه وضعيت از موارد قانوني فسخ ضما‌ن باشد.

3/ عقد معوض‌‌‌: ضما‌ن يك عقد رايگان نيست‌‌. اگر چه عقد بين ضامن و طلبكار است اما ضامن بعد از پرداخت وجه مي‌تواند به مديون اصلي رجوع كند.

4/ عقد تبعي‌‌‌: ضمان به دنبال وجود دين اصلي اتفاق مي‌افتد‌‌. به عبارت ديگر وقتي كه بدهي اصلي وجود داشته باشد شخص مي‌تواند به تبع وجود بدهي ضمانت آن را بكند. ضمانت ديني كه وجود ندارد اصلا صحيح نيست.

اقسام عقد ضمان

ضما‌ن بر اساس چگونگي ايجاد به دو نوع تقسيم مي‌شود‌‌‌:

1/ ضمان قهري‌‌‌: اين نوع از ضمانت زماني رخ مي‌دهد كه شخص مرتكب عملي شده باشد و به تبع آن به دستور قضايي و بدون قرارداد ضامن مي‌شود. شخص ضامن در واقع خودش نمي‌خواهد كه ضمانت كند اما به دليل اشتباهي كه انجام داده مانند غصب‌‌‌، اتلاف و… قانون او را ملزم به جبران مي‌كند.

ضمان عقدي‌‌‌: در صورتي كه خود شخص با ميل و رضايت خود بخواهد ضمانت را بر عهده بگيرد ضمان عقدي مي‌نامند. اين عقد سبب بري الذمه شدن مديون اصلي است اما با يك قرارداد كه همان ايجاب و قبول بين ضامن و طلبكار است ضامن متعهد مي‌شود كه به جاي مضمون عنه تعهد را انجام بدهد.

آثار عقد ضمان

عقد ضمان داراي دو اثر زير است‌‌‌:

1/ اثر ضما‌ن بين ضامن و مضمون له‌‌‌: بر اساس ماد‌‌‌ه 698 قانون مدني بعد از اينكه ضمان به طور صحيح واقع شد ذمه بدهكار اصلي بري مي‌شود و ضامن در برابر مضمون له متعهد مي‌گردد. در واقع طلبكار بايد طلب خود يا تعهد را از ضامن بخواهد.

بر اساس ماد‌‌‌ه 699 قانون مدني تعليق در ضمان صحيح نيست يعني شخص بگويد اگر بدهكار پرداخت نكرد من ضامن مي‌شوم اما اين امكان وجود دارد كه خود عقد ضمان منعقد و الزام به تاديه را معلق به عدم پرداخت مديون اصلي نمود. به طور مثال ضامن بگويد كه اگر مديون اصلي پرداخت نكرد من پرداخت مي‌كنم.

2/ اثر ضما‌ن بين ضامن و مضمون عنه‌‌‌: بر اساس ماد‌‌‌ه 709 قانون مدني بعد از وقوع عقد مهم‌ترين اثري كه ضمان بين ضامن و مضمون عنه ايجاد مي‌كند اين است كه ضامن بعد از اداي دين مي‌تواند به مديون اصلي يا مضمون عنه رجوع كند.

فسخ عقد ضمان

اگر چه عقد ضمان عقدي لازم است و امكان فسخ آن وجود ندارد اما بر اساس ماد‌‌‌ه 701 قانون مدني در سه مورد مي‌توان آن را فسخ نمود‌‌‌:

1/ اعسار ضامن‌‌‌‌‌‌: اگرچه مال دار بودن ضامن شرط نيست اما با توجه به ماده 690 قانون مدني اگر طلبكار در هنگام انعقاد عقد نسبت به عدم تمكن مالي ضامن جاهل باشد مي‌تواند عقد را فسخ نمايد. اما اينكه در هنگام عقد مي‌دانسته ضامن پولي ندارد و باز هم پذيرفته بعدا نمي‌تواند به استناد آن عقد را فسخ كند.

در صورتي كه ضامن ابتدا مال داشته اما بعدا معسر شود بر اساس ماد‌‌‌ه 690 قانون مدني مضمون له خياري براي فسخ كردن ندارد و نمي‌تواند عقد ضمان را فسخ كند مگر اينكه در ضمن عقد تمكن مالي ضامن شرط شده باشد و در صورت اعسار با استناد به خيار تخلف از شرط عقد را فسخ نمايد.

2/ حق فسخ نسبت به دين مضمون به‌‌‌‌‌‌: در صورتي كه شرط شود براي ضامن يا مضمون له يا شخص ثالثي اختيار فسخ وجود دارد فرد مي‌تواند با رجوع به آن اختيار، عقد ضمان را فسخ كند.

3/ تخلف از مقررات عقد‌‌‌‌‌‌: با توجه به اين وقتي طرفين عقد شروطي را در ضمن عقد مطرح مي‌كنند بايد به آن پايبند باشند در صورتي كه برخلاف آنچه در عقد ضمان مطرح شده است عمل كنند اين حق براي شخصي كه شرط به نفع او تنظيم شده وجود دارد كه عقد را فسخ نمايد.

بهتر است پيش از ضامن شدن يا قبول ضمانت شخص ديگر با يك وكيل مجرب مشورت نماييد تا از مشكلات احتمالي بعدي جلوگيري نماييد. وكلاي وكيل دات كام متخصص در امور حقوقي از جمله عقد ضمان پاسخگوي سوالات شما مي‌باشند.

سوالات متداول

عقد ضمان چيست‌‌‌ ؟

عقدي است كه بر اساس آن شخصي كه بري الذمه است مالي را كه بر عهد‌‌‌ه ديگري است بر ذمه بگيرد كه در مطلب به تفصيل پاسخ داده شده است.

چگونه عقد ضمان را مي‌توان فسخ كرد ؟

عقد ضمان يك عقد لازم است اما با توجه به ماد‌‌‌ه 701 فقط در سه صورت مي‌توان آن را فسخ كرد كه در مطلب به تفصيل پاسخ داده شده است.

آيا رضايت مديون اصلي در عقد ضمان شرط است ‌‌‌؟

خير آنچه اهميت دارد توافق بين ضامن و طلبكار است‌‌ كه در مطلب به تفصيل پاسخ داده شده است.

شما مي‌توانيد براي كسب اطلاعات بيشتر در خصوص عقد ضما‌ن و دريافت مشاوره از خدمات مشاوره حقوقي آنلاين و تلفني وكيل دات كام استفاده نماييد.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص عقد ضما‌ن، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد. كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده‌اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون عقد ضما‌ن پاسخ دهند.

 

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد يا مي توانيد مقالات مجله حقوقي وكيل دات كام را مطالعه نماييد.

 

 

 

 

منبع :

ضمان چيست ؟

ضامن كيست ؟ 

قوانين ضامن بودن