تعريف چك | چك كيفري

در قانون تجارت ماده 310 چك اين گونه تعريف شده است؛ چك نوشته‌اي است كه به موجب آن صادر‌كننده وجوهي را كه نزد محال‌عليه دارد كلا يا بعضا مسترد يا به ديگري واگذار مي‌نمايد و يا به زبان ساده‌تر چك عبارت است از سندي لازم‌الاجرا كه به موجب آن صادر‌كننده به بانك محال‌عليه دستور مي‌دهد تا وجوه موجود وي نزد آن بانك را كلا يا بعضا مسترد كند و به دارنده چك بپردازد. پس از ارائه تعريف چك به بررسي طرفين آن مي‌پردازيم. براي آشنايي بيشتر با چك چيست و نحوه صحيح نوشتن چك كليك كنيد.

طرفين چك | چك كيفري

آن كسي كه چك را امضاء مي‌كند و به كسي‌مي دهد تا وجهي به وي پرداخت شود، صادر كننده چك مي‌گويند و آن كسي كه چك در وجه او نوشته مي‌شود دارنده چك گويند. پس دارنده چك اعم از كسي است كه چك در وجه او صادر گرديده يا به نام او پشت‌نويسي شده يا حامل چك (در مورد چك‌هاي در وجه حامل) يا قائم‌مقام قانوني آنان. محال‌عليه هم بانكي است كه مبلغ را مي‌پردازد. مثلا بانك سامان.

تعريف چك بلا‌محل

چك بلامحل به چكي گفته مي‌شود كه بانك به يكي از علل قانوني از پرداخت وجه آن خودداري كند. علل عدم پرداخت وجه چك متعددند مثلا اين‌كه دارنده چك هنگامي كه آن را نزد بانك مي‌برد تا آن را وصول كند با حساب خالي شخص صادر‌كننده رو به رو مي‌شود يا به علت عدم مطابقت امضا چك با نمونه امضاي موجود فرد صادر‌كننده نزد بانك از پرداخت سر باز زند. در اين حالات بانك گواهي عدم‌پرداخت صادر مي‌كند. براي آشنايي با بيشتر با چك برگشتي كليك كنيد.

پيگيري چك

پيگيري چك برگشتي از سه راه امكان‌پذير است:

الف ) مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاك 

اداره ثبت جايي دارد به نام واحد اجرا كه بايد به آن جا مراجعه نمود تا با توقيف اموال صادر‌كننده و فروش آن مبلغ چك از محل آن برداشت شود.

البته مراجعه به اداره ثبت چند ايراد هم دارد، اول اين كه بايد حتما مال غير‌منقولي به نام صادركننده وجود داشته باشد و دوم اين كه مراجعه به اداره ثبت هزينه بالايي دارد. در اداره ثبت لاشه چك نيز دريافت مي‌‌شود كه از معايب اين شيوه به حساب مي‌رود چرا‌كه دارنده آن بدون داشتن لاشه چك از شكايت كيفري محروم مي‌گردد.

ب ) طرح دادخواست حقوقي ( مدني ) نزد دادگاه مدني

از ايرادات طرح دادخواست حقوقي هم مي‌توان به هزينه بالاي آن و زمان‌بر بودن روند آن اشاره كرد.

ج ) طرح شكايت كيفري

يكي از پر طرفدار‌ترين راه‌ها براي پيگيري چك بلا‌محل طرح شكايت كيفري است كه هم هزينه كمتري دارد و هم روند پيگيري آن زمان كمتري مي‌برد. البته بايد به يك نكته اشاره كرد كه آن هم اين است كه براي طرح شكايت كيفري بايد چك جنبه كيفري داشته باشد.

حالا سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه چك در چه صورتي جنبه  كيفري دارد؟

جنبه كيفري چك

در اين موارد چك جنبه كيفري خواهد داشت:

1. گواهي عدم‌پرداخت چك توسط بانك صادر شود، به علت نبود يا كمبود پول در حساب، مسدود بودن حساب، خود صادر كننده دستور عدم‌پرداخت دهد، تنظيم چك به شكل نادرست مثل خط‌خوردگي در چك يا مغايرت مبلغ حروف و عدد باهم و يا عدم مطابقت امضاء.
2. چك بابت تضمين اجراي تعهد يا قراردادي صادر نشده باشد. 
3. چك سفيد امضاء نباشد. يعني صادر‌كننده صرفا آن را امضا ننموده باشد تا دارنده به دلخواه خود مبلغي در آن بنويسد.
4. چك وعده دار نباشد. چكي كه حال نيست نمي‌تواند مبناي شكايت كيفري قرار گيرد.

بايد توجه نمود كه جرم صدور چك بلامحل قابل‌گذشت در همه مراحل آن مي‌باشد يعني بدون شكايت دارنده چك قابل تعقيب و پيگيري نيست و چنانچه در هر مرحله از دادرسي شاكي رضايت دهد رسيدگي متوقف مي‌شود.

نكات مهم شكلي

1 – رعايت مهلت‌هاي قانوني: يعني دارنده آن بايد به فاصله 6 ماه از تاريخ سررسيد چك به بانك مراجعه كند و گواهي عدم‌پرداخت بگيرد. هم چنين براي طرح شكايت كيفري بايد 6 ماه از تاريخ صدور گواهي عدم‌پرداخت چك گذشته باشد تا فرد بتواند شكايت كيفري مطرح كند.

2 – در جرم صدور چك بلا‌محل، شاكي بايد اولين ارائه‌كننده چك به بانك باشد و متشكي‌عنه صادر‌كننده چك مي‌باشد نه صاحب حساب.

3 – دادسرا و دادگاه صالح براي رسيدگي به اين جرم همان محلي است كه گواهي عدم‌پرداخت بانك در آن جا صادر شده است.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص چك كيفري، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد . كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون قوانين چك پاسخ دهند .

براي دريافت مشاوره حقوقي مي توانيد با متخصصين و وكلاي با تجربه وكيل دات كام با شماره 02166419012 تماس بگيريد.

منبع « چك كيفري |‌ويژگي ها، مهلت شكايت و نحوه وصول چك برگشتي