از گذشته تا به امروز از شهادت شهود به عنوان يكي از دلايل اثبات دعوا ياد مي‌شود و امروزه نيز يكي از مهمترين دلايل اثبات دعاوي محسوب مي‌شود كه قضات با توجه به اين شهادت‌ها مي‌توانند در مورد موضوع دعوا رأي صادر كنند. اما شهادت داراي شرايط و حد نصاب‌هاي قانوني است كه در صورت رعايت نشدن، در ارزش اثباتي آن موجد اثر خواهد بود كه در اين مقاله به آن پرداخته شده است. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد انواع دعوا و رسيدگي دعوا در دادگاه كليك كنيد.

 

شهادت و ارزش اثباتي آن

شهادت، اخبار به حق به نفع غير و به ضرر شخص ديگر است.

درخصوص بار اثباتي شهادت بايد گفت:

در اصلاحات قانون مدني شهادت شهود ارزش اثبات يك دعوا را دارد. ولي در جايگاه پايين‌تري نسبت به اسناد قرار دارد. نظر اقوي چنين است كه اگر تعداد و اوصاف شهود مطابق قانون برقرار باشد شهادت دليلي قانوني است كه قاضي ملزم است بنا‌بر مدلول آن، رأي صادر كند اما اگر تعداد و اوصاف شهود مطابق قانون برقرار نباشد شهادت ايشان، نوعي اماره قضايي است كه قاضي را متوجه اوضاع و احوال كرده و صرفا براي مزيد اطلاع استماع مي‌شود و قاضي مكلف نيست طبق مفاد آن رأي دهد. بنابراين شهادت شهود ارزش بي‌حد و حصري ندارد.

تعداد شهود براي اثبات دعاوي مختلف

براي اثبات دعاوي مختلف، شهودي با تعداد و جنسيت زير لازم است:

۱. براي اثبات امور مالي:

شهادت دو مرد يا شهادت يك مرد و دو زن يا شهادت يك مرد و سوگند مدعي يا شهادت دو زن و سوگند مدعي.

۲. براي اثبات امور غيرمالي:

شهادت دو مرد.

۳. براي اثبات اموري كه اطلاع از آن‌ها معمولا در اختيار زنان است:

شهادت دو مرد يا شهادت يك مرد و دو زن يا شهادت چهار زن.

۴. براي اثبات اصل نكاح:

شهادت دو مرد يا شهادت يك مرد و دو زن

اوصاف شهود

۱‌. بلوغ: بلوغ جنسي مقصود است.

۲. عقل: فرد در صحت عقلي به سر برده و مجنون يا ديوانه نباشد.

۳. ايمان: شخص بايد مسلمان باشد.

۴. طهارت مولد: يعني تولد شاهد ناشي از رابطه مشروع باشد.

۵. عدالت: شخص سابقه فسق يا اشتهار به فساد نداشته باشد.

۶. عدم وجود انتفاع شخصي براي شاهد يا رفع ضرر از او.

۷. عدم وجود دشمني بين شاهد و شخصي كه عليه او شهادت مي‌دهد.

۸. ولگرد نبودن: يعني فرد شغل و مسكن مشخصي داشته باشد.

۹. متكدي نبودن

۱۰. فراموش‌كار و ساهي نبودن

اقسام شهادت شهود از حيث شيوه اخبار

۱. شهادت اصلي: شاهد محسوسات خود را از موضوع اختلاف بيان مي‌كند.

۲. شهادت فرعي: اگر شاهد اصلي نتواند در دادگاه حاضر شود اشخاصي مي‌توانند در دادگاه حاضر شوند و شهادت دهند كه شاهد اصلي نزد آن‌ها نسبت به رويت موضوع، شهادت داده است.

احكام شهادت شهود فرعي

۱. استفاده از شهادت فرعي درصورتي است كه حضور شاهد اصلي غيرممكن يا سخت باشد.

۲. استفاده از شهادت فرعي فقط در امور حق‌الناسي ممكن است.

۳. استفاده از شهادت فرعي هم در امور جزايي (تحت شرايطي) هم در امور مدني ممكن است.

۴. اوصاف شهود هم در شهود اصلي و هم در شهود فرعي لازم است.

۵. تعداد اشخاصي كه نسبت به گواهي شخص ديگر شهادت مي‌دهند تابع اصل دعواست.

جرح شاهد

يعني شخص بيان كند و اثبات كند كه شاهد حداقل يكي از اوصاف لازم را ندارد. البته بايد توجه داشت كه:

۱. جرح شاهد بايد قبل از اداي شهادت صورت بگيرد مگر آن‌كه موجبات جرح بعداً كشف شود.

۲. بايد علت جرح ذكر شود و بيان شود كدام يك از اوصاف شهود را ندارد اما نيازي به ذكر سبب نيست.

۳. اگر طرف دعوا براي جرح شاهد از دادگاه استمهال كند دادگاه حداكثر يك هفته مهلت مي‌دهد.

طريقه استماع شهادت شهود

۱. اگر دليل خواهان شهادت شاهد باشد بايد نام و مشخصات و اقامتگاه ايشان را در دادخواست درج كند.

۲. اگر دليل خوانده شهادت شهود باشد صرف استناد به شهادت شهود براي صدور قرار استماع شهادت كافي است.

۳. صدور قرار استماع شهادت شهود منوط به دو شرط است كه بايد توأمان موجود باشد:

الف) بايد يكي از اصحاب دعوا به شهادت شهود استناد كند.

ب) دادگاه شهادت را در اثبات ادعا موثر بداند.

۴. شهود قبل از اداي شهادت سوگند ياد مي‌كنند كه غير از حقيقت نگويند.

۵. اگر شاهد حاضر به اتيان سوگند نشود دادگاه شهادت او را بدون سوگند استماع مي‌كند، چنين شهادتي در حكم اماره قضايي است.

۶. اگر شاهد فاقد اوصاف قانوني است يا جرح شده باشد شهادت او به‌عنوان اماره قضايي قابل استماع است.

تعديل شهادت شهود

هريك از اصحاب دعوا مي‌تواند پس از اداي شهادت سوالاتي را كه مربوط به دعواست توسط دادگاه از شاهد بپرسد. اين مرحله را تعديل شاهد گويند كه وكلاي طرف با طرح سئوالاتي صدق گفتار وي را مي‌آزمايند و چنانچه دادگاه تناقضي در اظهارات شاهد بيابد به آن ترتيب اثر نمي‌دهد.

اوصاف شهادت

۱. شهادت بايد در محضر قاضي باشد.

۲. شهادت بايد از روي يقين باشد.

۳. شهادت يك شاهد، شهادت شاهد ديگر را نفي نمي‌كند.

۴. موضوع شهادت بايد با موضوع ادعا مطابقت داشته باشد.

رجوع از شهادت

شهادت قابل رجوع است. البته بايد توجه داشت كه:

۱. رجوع از شهادت نياز به دليل و توجيه خاصي ندارد.

۲. رجوع شهادت فقط موجب بي‌اثر شدن شهادت مي‌شود.

۳. اگر رجوع بعد از صدور رأي بدوي باشد رأي در دادگاه تجديدنظر قابل نقض است.

۴. اگر رجوع بعد از قطعيت رأي صادره باشد اين امر مي‌تواند از موجبات اعاده دادرسي باشد.

اثبات كذب شهود

۱. اگر قبل از صدور رأي، كذب شهود اثبات شود شهادت ايشان بي‌اثر مي‌شود.

۲. اگر بعد از صدور رأي بدوي اثبات شود در واخواهي يا تجديدنظر يا فرجام، قابل نقض است. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد واخواهي كليك كنيد.

۳. اگر بعد از صدور رأي قطعي، كذب اظهارات اثبات شود نمي‌توان اعاده دادرسي كرد منتهي شهود مسئول جبران خسارت هستند.

براي دريافت اطلاعات بيشتر در خصوص شهادت شهود، به كانال تلگرام حقوقي وكيل دات كام مراجعه نماييد . كارشناسان مركز مشاوره حقوقي وكيل دات كام نيز آماده اند تا با ارائه خدماتي در زمينه مشاوره حقوقي تلفني وكيل دات كام به سوالات شما عزيزان پيرامون شهادت شهود پاسخ دهند .

 

 

:: بازديد از اين مطلب : 0